De Chineese en de Russische weg naar High tech

Het thema globalisering staat nu hoog op iedereen zijn agenda. Na de simpele productie banen staan nu de dure banen op de tocht.

High Tech is een mooie business voor de zogenaamde minder ontwikkelde landen. Je hoeft geen gigantisch dure fabrieken te bouwen, kennis en matriaal zijn sinds het internet en het wegvallen van het ijzeren gordijn overal verkrijgbaar en de markten zijn redelijk makkelijk te betreden. Je moet vooral goede mensen hebben met een perfecte opleiding die rondom een duidelijke visie aan software, hardware of diensten werken.

 Rond 1992 was ik directeur van Cyco software en zijn wij in Rusland begonnen met het opzetten van een software fabriek.  Gorbachov was stevig begonnen met de peristroika, het hele land sidderde van veranderingen en het was bijzonder spannend. Dank zij een handelsmissie van economische zaken, een manier om een land te leren kennen die ik elk bedrijf van harte kan aanbevelen, waren wij in Obninsk beland.

Een voormalig verboden stad van 100.000 mensen waar ze onder andere de tjernobyl reactor hadden ontwikkeld. Vol trots legde ze ons uit dat de reactor prima was maar dat alle veiligheidssystemen niet waren geimplementeerd door een corrupte overheid. Er waren 10 onderzoeksinstellingen tussen de 2 en 10 duizend mensen groot. We konden de beste mensen aannemen, met veel opleiding, ervaring, enthousisme en loyaliteit. Ok, we moesten telefoonlijnen kopen van de KGB want de rest was te slecht en flats kopen voor onze programmeurs was nog nooit eerder gebeurd.

Maar de programma’s die ze maakten waren goed en binnen een jaar vertelde ze ons wat WIJ allemaal verkeerd deden. Russen zijn goed opgeleidt, technisch uitstekend, er was een grote middelklasse en wij dachten dat dit land een zeer grote toekomst tegemoet ging.

Wat ging er dan mis? Waarom is daar dan nu een wrede vorm van roofkapitalisme gekomen met een extreem rijke bovenlaag die het geld uit het land exporteerd? Leeft 25% in extreme armoede terwijl dat 3% was onder communisme, is het BNP nog steeds 20% minder dan in 1992 en is rusland in high tech alleen bekend als het land waar zoveel virussen worden geschreven.

Waarom is China nu de darling van iedereen en lukt de overgang van communisme naar kapitalisme daar schijnbaar wel?

Ik las deze week het boek van Joseph Stiglitz over globalisering en de protesten ertegen. Hij is winnaar van de nobelprijs van de economie en kon als economisch adviseur voor clinton en later vp voor de Wereldbank met eigen ogen het verschil tussen de russische en de chinese weg zien.

Kort gezegd heeft China zijn eigen weg gekozen en voorzichtig de economie langzaam maar zeker hervormt met veel aandacht voor de sociale gevolgen van de herstructurering en heeft Rusland de dringende adviezen van het Internationaal monetaire fonds gevolgt om zeer snel alle prijzen los te laten, de privatisering als een dolle door te voeren en de financiele markten te liberaliseren. De hyperinflatie die hierop volgde zorgde voor het verdwijnen van het spaargeld bij de middenklasse, de oude elite kreeg snel als prive persoon alle geprivatiseerde overheids bedrijven in handen maar haalde vervolgens al het geld wat er was er snel uit en leiden dit naar het buiteland.

Het veroorzaakte niet een cultuur van bouwen en ontwikkelen maar graaien en wegwezen. Ruslands inkomen hangt nu alleen maar af van de export van olie en niet van de slimme, goed opgeleidde high tech kenniswerkers die het uitstekend hadden kunnen doen in onze wereldhandel.

High tech heeft een degelijke economische structuur nodig en dat kreeg Rusland in ieder geval niet van de westerse instituties die een vrije market filosofie zonder subtiliteit op de voormalige supermacht toepaste, met rampzalige gevolgen.

Er zou geen enkel westers land zijn wat deze ultra liberale adviezen zo had opgevolgd. Wat een enorme prijs moeten de oost europese volkeren betalen voor deze adviezen, die de lokale schurken een vrijbrief gaven zich eindeloos te verrijken.